Jakie spółki muszą raportować niefinansowo?
Po implementacji dyrektywy w sprawie raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju (CSRD) obowiązek raportowania zagadnień ESG rozszerzy się na wszystkie spółki – zarówno publiczne, jak i prywatne, które spełnią przynajmniej 2 z 3 warunków dotyczących wielkości zatrudnienia, sumy bilansowej i wielkości przychodów ze sprzedaży.
Dyrektywa ws. ujawniania informacji niefinansowych z 2014 r.
Pierwszym krokiem w kierunku wprowadzenia obowiązku raportowania niefinansowego (ESG) w UE była uchwalona w 2014 r. dyrektywa 2014/95/UE w sprawie ujawniania danych niefinansowych i informacji na temat różnorodności (zwana także dyrektywą NFRD, non-financial reporting directive). Dokument ten nie stanowił osobnej regulacji, a jedynie nowelizację wcześniejszej dyrektywy 2013/34/EU w sprawie rocznych sprawozdań finansowych.
Zgodnie z treścią dyrektywy wskazani w niej przedsiębiorcy w ramach corocznego sprawozdania zarządu z działalności zobowiązani zostali także do składania specjalnego oświadczenia na temat informacji niefinansowych. Powyższy obowiązek objął tylko duże spółki, będące jednostkami zainteresowania publicznego (JZP), zatrudniające powyżej 500 pracowników i spełniające jeden z dwóch warunków finansowych: 85 mln zł sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego lub 170 mln zł przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy. To powyższej grupy zaliczają się przede wszystkim duże spółki giełdowe, banki oraz zakłady ubezpieczeń.
Szacuje się, że w skali Unii Europejskiej przepisy te dotyczą ok. 6.000 podmiotów, w tym ok. 300 polskich spółek.
Dyrektywa w sprawie ujawniania informacji niefinansowych została implementowana do polskiego systemu prawnego w 2017 r., a nowe obowiązki sprawozdawcze zaczęły obowiązywać przedsiębiorców od 2018 r. Przepisy dotyczące publikacji informacji niefinansowych znalazły się przede wszystkim w art.49b ustawy o rachunkowości.
Dyrektywa CSRD
Duzi przedsiębiorcy mający status jednostki zainteresowania publicznego (głównie spółki publiczne, banki itp.) i zatrudniający ponad 500 pracowników zobligowani są do raportowania zgodnego z CSRD od 2025 r. Pozostali duzi przedsiębiorcy (niezależnie od statusu emitenta) są zobowiązani do opracowania swojego pierwszego raportu od 2026 r.
A co z małymi i średnimi przedsiębiorstwami notowanymi na giełdzie? Ta grupa również objęta jest CSRD. Przepisy zobowiązują ją do raportowania najpóźniej, bo dopiero od 2027 r. Ten sam termin obowiązuje także małe i niezłożone instytucje kredytowe oraz wewnętrzne zakłady ubezpieczeń, jeżeli spełniają wskazane w unijnych przepisach przesłanki.
Szacuje się, że w skali Unii Europejskiej przepisy CSRD obejmą około 50 000 podmiotów, w tym około 3 000 polskich spółek. Dowiedz się więcej na temat dyrektywy CSRD >>
Europejskie standardy raportowania zrównoważonego rozwoju (ESRS)
Dyrektywa CSRD przewiduje, że raportowanie informacji niefinansowych będzie odbywać się w ustandaryzowany sposób, zgodnie ze specjalnie opracowanymi w tym celu unijnymi standardami. To właśnie na podstawie tych przepisów Komisja Europejska została zobowiązana do przyjęcia tzw. standardów uniwersalnych i sektorowych.
ESRS stanowią rozbudowany zbiór praktycznych wskazówek dotyczących przygotowania do opracowania, budowy formalnej oraz treści raportu zrównoważonego rozwoju, zgodnego z CSRD.
Standardy uniwersalne, czyli rozporządzenie delegowane KE, przyjmujące European Sustainability Reporting Standards (Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju, w skrócie ESRS), zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE 22 grudnia 2023 r. Rozporządzenie już obowiązuje i jest stosowane bezpośrednio. Standardy uniwersalne zostały przygotowane przez wyspecjalizowaną unijną jednostkę EFRAG i stosowane są niezależnie od sektora, w którym działa dana firma.
Uniwersalne ESRS tworzy 12 dokumentów, na które składają się: wymogi ogólne, wskaźniki uniwersalne, 5 dokumentów odnoszących się do wskaźników środowiskowych, 4 dotyczące kwestii społeczno-pracowniczych oraz jeden opisujący wymogi raportowania w kwestii ładu korporacyjnego. Dowiedz się więcej ten temat standardów uniwersalnych >>
Standardy sektorowe to z kolei dodatkowe wytyczne dla przedsiębiorstw z konkretnych branż. Dotyczą one ich wpływów, ryzyk i szans oraz ujawnień, które nie są objęte lub nie są wystarczająco pogłębione w standardach uniwersalnych. Standardy sektorowe powinny zostać przyjęte przez KE dla wszystkich wyznaczonych przez UE sektorów do czerwca 2026 r.
Rozporządzenie w sprawie taksonomii (nr 2020/852)
Rozporządzenie w sprawie taksonomii stanowi autonomiczną regulację względem dyrektywy CSRD, jednakże zgodnie z art. 8 tego rozporządzenia wszystkie przedsiębiorstwa, które są zobowiązane do raportowania niefinansowego (ESG) powinny umieszczać w raporcie także informacje na temat tego, w jaki sposób i w jakim stopniu działalność tego przedsiębiorstwa jest związana z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo w rozumieniu tego rozporządzenia.
W związku z powyższym, nawet jeżeli dana organizacja co do zasady nie podlega rozporządzeniu w sprawie taksonomii to z samego faktu podlegania pod nowe obowiązki określone w CSRD jest ona także zobowiązana do badania swojej działalności pod kątem taksonomii i umieszczenia odpowiedniej informacji na ten temat w swoim raporcie zrównoważonego rozwoju.
Zobligowane w ten sposób przedsiębiorstwa ujawniają w szczególności informacje nt. udziału procentowego ich obrotu pochodzącego z produktów lub usług związanych z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo, a także udziału procentowego ich nakładów inwestycyjnych oraz wydatków operacyjnych odpowiadających aktywom lub procesom związanym z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako zrównoważona środowiskowo.