Q&A najpopularniejszych pytań o raportowanie ESG

Z roku na rok coraz więcej mówi się o raportowaniu ESG. Firmy chcą przygotowywać sprawozdania niefinansowe nie tylko dlatego, że mają taki obowiązek – nierzadko robią to dobrowolnie. Stworzenie pierwszego raportu jest jednak wyzwaniem. Aby nieco ułatwić start tego procesu, postanowiliśmy przygotować praktyczne Q&A, które bazuje na pytaniach kierowanych do nas przez przedsiębiorców na samym początku współpracy. Oto 7 najczęstszych.

Raport ESG – co to jest?

Raport ESG to sprawozdanie dotyczące niefinansowej działalności organizacji. Jego celem jest przedstawienie danych dotyczących wpływu danego podmiotu na kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem. Informacje te zbiera się w odniesieniu do trzech kategorii:

• środowiska;
• ludzi (społeczeństwa);
• ładu korporacyjnego.

Choć raport ESG co do zasady nie zawiera wprost wyników finansowych firmy, to wciąż jest bardzo wartościowy dla inwestorów czy innych interesariuszy. Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że zapewnia im łatwy dostęp do wielu ważnych informacji o działaniu podmiotu, w tym o ryzykach i szansach związanych ze zrównoważonym rozwojem. To sprawia, że pomaga takim osobom w podejmowaniu świadomych decyzji (np. zarządczych czy inwestycyjnych).

Raportowanie ESG – kogo dotyczy?

Raportowanie zrównoważonego rozwoju było do niedawna dla większości firm nieobowiązkowe. Organizacje, które tworzyły wówczas raporty ESG, robiły to zazwyczaj dobrowolnie – pod wpływem ogólnoświatowych trendów związanych m.in. z transparentnością biznesu.

Przed wejściem w życie dyrektywy CSRD (2023 r.), raporty ESG musiały być sporządzane jedynie przez duże spółki giełdowe zatrudniające ponad 500 pracowników.

CSRD znacznie rozszerzyła ten obowiązek. To właśnie na jej podstawie, już wkrótce (od 2025 r.), do grona organizacji, które będą zobowiązane do przygotowywania sprawozdania niefinansowego, dołączą wszystkie pozostałe duże podmioty z UE. W kolejnych latach grupa ta będzie się powiększać m.in. o giełdowe MŚP.

Choć raportowanie ESG formalnie nie dotyczy każdego, to wszyscy przedsiębiorcy powinni je rozważyć. Dlaczego? Ponieważ raport ESG pozwala zaprezentować firmę jako:

• odpowiedzialną,
• transparentną,
• zaangażowaną społecznie.

Tym samym stworzenie takiego sprawozdania przynosi konkretne korzyści wizerunkowe, które mogą przekładać się (pośrednio lub bezpośrednio) na aspekty finansowe firmy.

Dlaczego przygotowuje się raport ESG?

Raport ESG przygotowuje się z kilku względów. Nadrzędną przesłanką są oczywiście wymogi prawne, które zobowiązują część przedsiębiorstw do sporządzenia sprawozdania niefinansowego (mowa m.in. o wspomnianej CSRD). Nie bez znaczenia są też przepisy obowiązujące w krajach konkretnych kontrahentów – np. niemiecka ustawa o łańcuchu dostaw, która funkcjonuje od początku 2023 r.

Regulacje prawne narzucają na konkretne grupy podmiotów formalny obowiązek, którego nieprzestrzeganie wiąże się z określonymi karami. Chęć uniknięcia sankcji i wywiązania się z zobowiązań to jedno.

Sprawozdania zrównoważonego rozwoju powstają również ze względu na presję nakładaną na przedsiębiorców przez konsumentów, pracowników czy innych interesariuszy. W czasach, gdy ekologia oraz kwestie społeczne zajmują wysokie miejsce w hierarchii ludzkich wartości, raport ESG często pozwala ocenić, czy dana organizacja jest partnerem, z którym chce się współpracować.

Z jednej strony firmom zależy więc na tym, by odpowiadać na potrzeby takich grup. Z drugiej strony, warto dodać, że część podmiotów po prostu chce działać w zgodzie z filozofią zrównoważonego rozwoju. W takich przypadkach raportowanie ESG często staje sięstałymelementem strategii organizacji, a naturalnym tego efektem jest regularne tworzenie raportu ESG.

Jakie tematy trzeba poruszyć w raporcie ESG?

Każdy raport ESG jest nieco inny, ponieważ zawartość takiego dokumentu wynika bezpośrednio z analizy istotności przeprowadzonej przez przedsiębiorstwo. Jest to badanie, które zakłada dwa kroki:

• identyfikację obszarów potencjalnych wpływów, ryzyk i szans w zakresie zrównoważonego rozwoju;
• ocenę istotności zidentyfikowanych obszarów.

Celem analizy jest przede wszystkim wyłonienie kwestii, które mają duże znaczenie z punktu widzenia organizacji oraz jej interesariuszy, w związku z czym, powinny być poruszone w raporcie ESG.

Warto pamiętać, że podczas przeprowadzania analizy istotności trzeba wziąć pod uwagę wszystkie obszary ujęte w europejskich standardach sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (ESRS). Na ten moment mówimy o jednym zestawie ESRS-ów (tzw. ESRS uniwersalne), składającym się z:

• 2 standardów przekrojowych;
• 5 standardów odnoszących się do kwestii środowiskowych (E);
• 4 standardów dotyczących kwestii społecznych i pracowniczych (S);
• standardu dotyczący ładu korporacyjnego (G).

Ile trwa przygotowanie raportu ESG?

Raport ESG to rozbudowany dokument, który zawiera wiele informacji i danych. W związku z tym jego przygotowanie jest dość czasochłonne. Proces tworzenia sprawozdania można podzielić na 3 etapy.

Pierwszy z nich obejmuje wykonanie analizy istotności i trwa zwykle ok. 3-4 miesiące. Potem przychodzi moment na zbieranie danych. Ten etap jest najdłuższy, ponieważ trwa cały rok. W jego trakcie trzeba systematycznie zbierać informacje, które później umożliwią przygotowanie raportu ESG.

Ostatni, trzeci krok, polega na opracowaniu dokumentu, czyli na zebraniu wszystkich informacji w formie pisemnego sprawozdania. Trwa to około 2-3 miesiące. W tym czasie powstają zarówno opracowanie merytoryczne, jak i warstwa wizualna raportu.

Ilość danych, które trzeba zebrać, a także szacowana długość poszczególnych etapów mogą wydawać się przytłaczające. Warto jednak pamiętać, że najbardziej czasochłonne jest sporządzenie pierwszego raportu ESG. Każde kolejne wydanie jest znacznie łatwiejsze i szybsze do przygotowania, ponieważ przedsiębiorstwo ma już bazę m.in. w postaci analizy istotności. Znany jest również przebieg całego procesu.

Kto w organizacji powinien przygotować raport niefinansowy?

Raport ESG nie jest zadaniem dla jednego zespołu. Kompleksowość tego dokumentu sprawia, że w proces jego tworzenia musi zaangażować się wiele działów. Kluczową rolę w przygotowaniu sprawozdania niefinansowego zwykle odgrywają specjaliści do spraw:

• HR;
• środowiska;
• zarządzania jakością.

W sporządzanie raportu ESG bardzo często włącza się również działy compliance. Badania wskazują, że większość przedsiębiorców uważa raportowanie niefinansowe za zadanie zgodne z kompetencjami specjalistów z tego obszaru.

W kontekście osób zaangażowanych warto pamiętać, że raport ESG nie powstanie bez aktywnego wsparcia ze strony zarządu organizacji. Niezbędny jest również koordynator całego przedsięwzięcia. Tę rolę powinien odegrać specjalista ESG. Jeśli w firmie nie ma takiej osoby, to warto powołać zewnętrznego eksperta.

Ile kosztuje raport ESG?

Nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o koszt raportu ESG. Wszystko dlatego, że cena takiego sprawozdania zależy od wielu czynników. Podstawowe z nich to, m.in.:

• sektor, w którym działa przedsiębiorstwo;
• wielkość organizacji;
• liczba spółek, zakładów lub oddziałów firmy;
• poziom zaangażowania firmy (która chce stworzyć raport ESG), przekładający się na ilość pracy po stronie zewnętrznego doradcy.

Nie bez znaczenia jest również dotychczasowe doświadczenie przedsiębiorstwa w tworzeniu sprawozdań niefinansowych. Tak, jak wspominaliśmy wcześniej – pierwszy raport ESG jest najbardziej wymagający i czasochłonny. Stąd też kolejne publikacje zwykle angażują już mniejsze zasoby, w tym koszty.

Oczywiście powyższe pytania nie wyczerpują całej problematyki związanej z raportowaniem zrównoważonego rozwoju, ale stanowią dobrą bazę wiedzy dla osób, które muszą lub chcą wdrożyć tę praktykę w swojej organizacji. Jeśli planują Państwo przygotowanie pierwszego lub kolejnego raportu ESG, to możemy w tym pomóc. Oferujemy kompleksowe wsparcie we wszystkich kwestiach z tym związanych. Mowa więc nie tylko o prawnych, ale i analitycznych, copywriterskich czy graficznych. Zachęcamy do kontaktu.